Ailede mutluluk ve huzurun olması bir yönüyle de her ferdin üzerine düşen görev ve sorumlulukları yerine getirmesiyle olur.

Eşlerin birbirlerine olan görev ve sorumlulukları nelerdir?

İslam dinî kadın ve erkeğe ayrı ayrı haklar ve sorumluluklar vermiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) bir hadisinde “Dikkat ediniz, sizin kadınlarınız üzerinde, kadınlarınızın da sizin üzerinizde hakları vardır…” (Riyazus Salihin c1, s318) buyurmuştur.

1. Eşler birbirine sadık olmalı, onu aldatmamalıdır.
2. Her konuda birbirine yardımcı ve destek olmalıdır.
3. Eşler birbirine nazik ve yumuşak davranmalıdır.

Anne ve babanın çocuklarına karşı görev ve sorumlulukları nelerdir?

Çocuklar ailenin bir meyvesi, Allah’ın anne ve babaya vermiş olduğu emanetidir.
Dinimiz anne ve babalardan çocukları güzel ahlaklı olarak yetiştirmelerini istemektedir.
Çocukları hangi öğütlerle eğitmeli?
Bu hususta da bize Hz. Lokman’ın oğluna vermiş olduğu öğütler en güzel örnektir. “Lokman oğluna öğüt vererek: “Yavrucuğum! Allah’a ortak koşma! Doğrusu şirk büyük bir zulümdür demişti.” (Lokman suresi, 13. ayet) Öğütlerine devamla “Yavrucuğum! Namazı kıl, iyiliği emret, kötülükten vazgeçirmeye çalış, başına gelenlere sabret. Doğrusu bunlar azmedilmeye değer işlerdir. Küçümseyerek, insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Zira Allah kendini beğenmiş, övünüp duran kimseleri asla sevmez. Yürüyüşünde tabii ol, sesini alçalt, unutma ki seslerin en çirkini merkeplerin sesidir.” (Lokman suresi, 17-18-19. ayetler)

Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’ de “ Hiçbir baba çocuğuna güzel terbiyeden daha üstün bir bağışta bulunmamıştır. “(250 hadis, 204) buyurarak çocuk terbiyesinin önemini vurgulamıştır.

Anne ve baba çocuklarını sevmeli, şefkat göstermeli, aralarında ayrım yapmamalıdır.

Onların eğitimlerini yapmalarını sağlamalı, nafakalarını temin etmeli, evlenmek istediklerinde de yardımcı olmalıdır. Peygamberimiz (s.a.v.) “Bir insanın bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerini ihmal etmesi günah olarak kendisine yeter.” (Riyazüs-salihin, s331) Uyarısında bulunmuştur. 

Çocukların ana-baba ve büyüklerine karşı görev ve sorumlulukları nelerdir?

Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de “Biz insana ana-babasına iyi davranmasını tavsiye etmişizdir. Çünkü anası onu nice sıkıntılara katlanarak taşımıştır. Sütten ayrılması da iki yıl içinde olur. (İşte bunun için) önce bana, sonra da ana-babana şükret diye tavsiye de bulunmuşuzdur. Dönüş ancak banadır.” (Lokman suresi, 14. ayet) diye buyurarak, ana- babanın değerine işaret etmiştir. Peygamberimizde “Allah’ın en sevdiği amel, vaktinde kılınan namaz ile anaya babaya iyilik yapmaktır.”(Riyazüs Salihin c1, s347) buyurarak çocukların anne ve babalarına olan sorumluluklarını hatırlatmış, bir başka sözüyle de; “Allah’ın kıyamet gününde yüzlerine bakmayacağı kişilerden biri de anasına babasına asi olandır.” (Et-Tergib ve’t Terhib c3, s327) buyurarak bu durumun önemine işaret etmiştir. Yine bir hadisinde; “ Allah bütün günahlardan dilediklerinin (cezasını) kıyamet gününe tehir eder, yalnız ana-babaya yapılan isyanın cezasını Allah sahibine ölmeden önce verecektir.” (seçme hadisler, s58) buyurarak anne- babaya nasıl özenle davranmamız gerektiğini belirtmiştir. 

Öyleyse anne ve babaların Allah’a küfür içermeyen emir ve isteklerini gücümüz ölçüsünde yerine getirmeli, onlara ihtiyarlıklarında sevgi ve şefkatle muamele edilmelidir. Dinî edebiyatımızda da ana babaya yapılan olumlu ya da olumsuz davranışları anlatan ibretlik menkıbelerle doludur. Çocuklar diğer büyüklerine de saygılı olmalı küçük kardeşlerine de merhamet ve sevgi beslemelidirler.